Menu

Toverchampignon (Agaricus geesterani)

(c) Gosse Haga (1-5), Frans Ozinga (6), Suzanne Bouma (7-8), Piter Winia (9-10)

Het zal je maar gebeuren. Je gazon ligt er prachtig bij, keurig kort gehouden door je robotmaaier. Maar dan ontdek je bruine en kalende plekken in je gras. De maaier is ergens over heen gegaan. Bij nader onderzoek blijkt dat elke plek (foto 1) wordt veroorzaakt door één of meerdere paddenstoelen die boven de grond willen komen. Eenmaal uitgegraven blijken het forse exemplaren te zijn van de toverchampignon. Dit gebeurde in augustus 2017 in Lemmer. Het gazon “verknoeid”, maar wel mooi de vierde melding in Friesland van deze paddenstoel.

Er hangt een zweem van geheimzinnigheid om de toverchampignon. Waar komt deze kleurrijke opvallende champignon vandaan? In 1973 werd een eerste exemplaar ontdekt in het Amsterdamse bos bij Amsterdam. Hij werd toen beschreven als een nieuwe soort voor de wetenschap.

Ondertussen is de paddenstoel in praktisch elke provincie van ons land al wel eens waargenomen.

Bij aanraking verkleuren toverchampignons direct geel en vrij snel daarna opvallend wijnrood. Die snelle verkleuringen zijn ook de aanleiding geweest om de paddenstoel toverchampignon te noemen: het doet denken aan een “toverbol”, het snoepgoed dat verschillende kleuren aanneemt zodra je erop begint te zuigen.

De paddenstoelen ontwikkelen zich bijna volledig onder de grond. Hierdoor blijven de hoeden bedekt met grond of ander materiaal dat ze omhoog drukken. Met hun forse hoed kunnen ze zelfs tegels opzij drukken en breken ze in een enkel geval zelfs door het beton heen. De toverchampignon is dan ook één van de weinige paddenstoelen die zich in kelders en kruipruimtes erg op zijn gemak voelt. Soms lijkt het erop, dat de toverchampignon daar meer voorkomt dan in de vrije natuur (foto 7-10).

(c) Gosse Haga

Verspreidingskaart


Periodiciteit

Het aantal meldingen van Agaricus geesterani per decade (periode van tien dagen) vanaf 1980.

ID-kaart
Wetenschappelijke naam: Agaricus geesterani
Nederlandse naam: Toverchampignon
Friese naam: Toversjampinjon
Aantal meldingen: 15
Aantal kilometerhokken: 10
Eerste melding: 09-10-2002, 212-556, Makkinga, Bûterheide veld
Laatste melding: 04-10-2021, 195-556, Luxwoude, Luxwoude
Zeldzaamheidsklasse (Frl): zeldzaam
In Fries basisregister: nee