Menu

Tweekleurig elfenbankje (Gloeoporus dichrous)

(c) Gosse Haga (1-2) & Sjoerd Greydanus (3-4)

Toen de Paddenstoelen Werkgroep op 5 november 2011 zijn tweede excursie in het Drents-Friese Wold rondom het Canadameer hield, waren de verwachtingen niet hoog gespannen: het hele seizoen van 2011 was al vrij matig. Maar als de paddenstoelen niet voor het oprapen liggen, is er de neiging om de bosjes in te duiken, zeker als daarin nog relatief veel dood hout ligt. De frisse duik leverde dit keer een op het eerste gezicht vrij saaie, witte houtzwam op die dakspansgewijze groeide aan een dode berkenstam. De bovenzijde was wollig wit, en in eerste instantie leek het een soort kaaszwam te zijn. De onderzijde, echter, riep al snel twijfels aan deze veronderstelling op: de rozeachtige poriën deden velen knielen om een paar mooie foto's te maken.

De unieke kleurencombinatie van de boven- en onderzijde maakte het niet moeilijk om thuis in de boeken snel de naam te vinden. Het was onmiskenbaar het tweekleurige elfenbankje. De onderzijde is rubberachtig-gelatineus, en kan als een laag van de hoed worden gescheiden.

Het tweekleurig elfenbankje groeit op dood hout van loofbomen, zeer zelden van naaldhout. De soort kan ook op vergane vruchtlichamen van andere houtzwammen groeien, zoals weerschijnzwammen of tonderzwammen. Het vruchtlichaam groeit slecht één jaar.

De vondst van het tweekleurig elfenbankje in het Drents-Friese Wold was de eerste gemelde waarneming in Friesland. Drie dagen later werd de soort ook nog in het Diaconieveen bij Nijerberkoop gevonden. In 2012 volgde de derde melding in een ander deel van het Drents-Friese Wold. De periode waarin de soort gemeld werd, was eind oktober/begin november.

Het tweekleurig elfenbankje staat te boek als een zeer zeldzame soort in Nederland. De recente verspreidingskaart laat echter zien, dat het tweekleurig elfenbankje in sommige dele van Nederland een vrij algemene verschijning is geworden. Met name in Drenthe is deze soort veel gevonden. Het is dan ook te verwachten dat in Friesland het aantal meldingen in de loop van de tijd zal toenemen.

(c) Sjoerd Greydanus

Verspreidingskaart


Periodiciteit

Het aantal meldingen van Gloeoporus dichrous per decade (periode van tien dagen) vanaf 1980.

ID-kaart
Wetenschappelijke naam: Gloeoporus dichrous
Nederlandse naam: Tweekleurig elfenbankje
Friese naam: Twakleurige feeebankje
Aantal meldingen: 64
Aantal kilometerhokken: 52
Eerste melding: 05-11-2011, 215-550, Appelscha, Drents-Friese Wold
Laatste melding: 29-12-2023, 203-552, Nieuwehorne, Kiekenberg
Zeldzaamheidsklasse (Frl): algemeen
In Fries basisregister: nee