Gewone krulzoom (Paxillus involutus)
De gewone krulzoom is een zeer algemene paddenstoel. In Friesland staat hij in de top vijf van de meest gemelde soorten.
Toch is niet iedere krulzoom een gewone krulzoom. Onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat de krulzoom een soortencomplex van een viertal soorten is. Naast de gewone krulzoom zijn er nog twee soorten die in Nederland voorkomen:
- de grote krulzoom (Paxillus validus);
- de donkersporige krulzoom (Paxillus obscurisporus).
De andere soort in het complex, Paxillus vernalis, is nog niet in Nederland gevonden.
De onderlinge verschillen tussen de soorten zijn vrij klein:
| Paxillus involutus | Paxillus validus | Paxillus obscurisporus | |
| Nederlandse naam | Gewone krulzoom | Grote krulzoom | Donkersporige krulzoom |
| Kleur sporee | olijfbruin | olijfbruin | donker roodbruin |
| Hoed | 40-150 mm; fijn viltig, dan glad | 70-200 mm; eerst viltig, dan schubbig | 70-300 mm; eerst viltig, dan schubbig |
| Steel | 40-100 mm, cylindrisch, normaal ontwikkeld, steelvoet nooit met rode druppeltjes | 10-50 mm, opvallend kort en breed, steelvoet soms met rode druppeltjes | steel:30-50 mm, opvallend kort en breed, steelvoet soms met rode druppeltjes |
| Hoedhuid (microscopisch) | hyfen: 5-8.5 μm | hyfen: 3-8 μm | hyfen: 5-8 μm |
| Oecologie | op zandiger gronden, bij veel verschillende loofbomen, ook bij den | op rijkere gronden, bij populier, linde of haagbeuk | op rijkere gronden, bij zilverspar, linde, hazelaar of eik |
Uit de tabel blijkt, dat de soorten onderling weinig verschillen en dat voor een zekere determinatie een collectie zorgvuldig gedetermineerd moet worden.
In Friesland zijn de grote en de donkersporige krulzoom nog niet gemeld. De grote krulzoom zou wel in Friesland voor moeten kunnen komen, gezien het voorkomen op rijkere gronden bij populier.
Verspreidingskaart
Periodiciteit
| ID-kaart | |
|---|---|
| Wetenschappelijke naam: | Paxillus involutus |
| Nederlandse naam: | Gewone krulzoom |
| Friese naam: | Gewoane krolseame |
| Aantal meldingen: | 3207 |
| Aantal kilometerhokken: | 761 |
| Eerste melding: | 13-10-1929, 189-585, Oenkerk, Stania State |
| Laatste melding: | 28-11-2023, 203-565, Olterterp, Lauswolt |
| Zeldzaamheidsklasse (Frl): | algemeen |
| In Fries basisregister: | nee |