Menu

05 oktober 2019 - De krulzoom bij elzen

(c) Sjoerd Greydanus

Wie aan paddenstoelen doet, hoeft meestal geen grote afstanden af te leggen. Ook in het Leeuwarder bos wordt per inventarisatie-excursie slechts een paar are onderzocht. Daardoor waren we nog niet toegekomen aan het Leeuwader bos, dat aan de Dokkumer Ee ter hoogte van het Iepaad ligt. Het werd tijd om daar verandering in te brengen, ook omdat in het betreffende kilometerhok (183-582) nog minder dan vijftig soorten bekend waren.

De witte koraalzwam (Clavulina coralloides) is een algemene verschijning, maar tot nu toe stond er nog maar één waarneming in 2014 geregistreerd (foto 1). Zijn naaste verwant, de grauwe koraalzwam (Clavulina cinerea) lijkt iets vaker voor te komen. Het onderscheid is vaak lastig, en de kleur is meestal niet voldoende, omdat deze van beide soorten wat wittig-grijzig kan zijn. De witte koraalzwam is aan de top van de takjes geveerd kamvormig, bij de asgrauwe koraalzwam eindigen de takjes vaak stomp.

In het onderzochte deel groeiden veel elzen. Zo nu en dan worden specifiek aan elzen gebonden soorten gevonden, maar de ervaring leert, dat in het Leeuwarder bos vooral soorten voorkomen die een vrij brede waardkeuze hebben en daardoor ook vrij algemeen tot zeer algemeen zijn. Daarom werd in eerste instantie ook gedacht, dat zich rondom een els een groepje gewone krulzomen had verzameld, maar bij nadere beschouwing bleken ze toch een andere uitstraling te hebben en viel op, dat alle exemplaren min of meer schubbig waren. Ook de jonge en verse krulzomen hadden al dit schubbige uiterlijk. Gelukkig herkende een werkgroeplid daaraan de elzenkrulzoom (Paxillus filamentosus) (foto 2). De elzenkrulzoom komt in Friesland spaarzaam voor, en is voor het Leeuwarder bos een nieuwe soort.

Een andere nieuwe soort voor het Leeuwarder bos was de violetbruine vezelkop (Inocybe cincinnata) die zich in eerste instantie laat kenmerken door een paarsviolette steeltop, in combinatie met een schubbige hoed. De soort is matig algemeen in Friesland.

In het Leeuwarder bos worden regelmatig bekerzwammen aangetroffen. Bekerzwammen zijn een lastige groep, en zoals bij veel paddenstoelen, is de kleur vaak niet een goed onderscheidend kenmerk, ook al wordt soms in de naam aan een kleur gerefereerd. Omdat de gevonden bekerzwam enigszins bleek was, werd in eerste instantie niet aan de bruine bekerzwam (Peziza badia) gedacht (foto 3). Microscopisch onderzoek liet er weinig twijfel over bestaan. Naast de deze algemene soort werd nog een andere bekerzwam gevonden, namelijk de afgeplatte grondbekerzwam (Geopora tenuis). De afgeplatte grondbekerzwam is een grijsachtig bekerzwammetje dat aan de buitenzijde korte bruine haren heeft. Tijdens een excursie van de werkgroep in het Ritskebos werd deze soort voor het eerst in Friesland gevonden.

Het vele dode hout leverde ook nu weer enkele fraaie houtafbrekende paddenstoelen op. Weliswaar zijn de soorten algemeen, maar doordat je ze regelmatig aantreft, kun je vaak de variabiliteit in verschijningsvorm zien. Het duurde vrij lang, voordat de witte schijfachtige zwammen aan de onderzijde van een stam als de spekzwoerdzwam (Phlebia tremellosa) werden herkend (foto 4). De grauwgroene hertezwam (Pluteus salicinus) varieert vooral in de hoedkleur (foto 5).

Minder opvallend waren de witte suikertrilzwam (Stypella dubia). Deze soort is zeer zeldzaam in Friesland, en is nu voor Friesland in het derde kilometerhok aangetroffen. Het ankerwasbekertje (Hyalorbilia inflatula) daarentegen is tot nu toe voor Friesland alleen in het Leeuwarder bos gezien, nu voor de tweede keer (foto 6).

Enkele waargenomen soorten...

Statistiek
Kilometerhok: 182-582 / 183-582
Aantal soorten: 28 / 21
Nieuw voor kilometerhok: 19 / 15
Nieuw voor Leeuwarder bos: 5