Alle plannen voor de excursie werden overboord gegooid, toen Christa Procee Dorenbos op de Facebook-pagina van het Leeuwarder bos een prachtige foto van een prachtige koraalzwam publiceerde. Ook voor koraalzwammen geldt, dat het vaak erg lastig, zo niet onmogelijk, is om aan de hand van een foto de naam zeker te bepalen. Na een tijdje drong het tot me door, dat deze koraalzwam op een stam groeide. Voor koraalzwammen is hout een uitzonderlijk substraat.
Enkele jaren geleden was op de website een artikeltje over de kroonknotszwam gepubliceerd, een nieuwkomer die op hout groeit. Bij uitvergroten van de foto werd al snel duidelijk dat de takjes kroonvormig eindigden en dat het hier om de kroontjesknotszwam (Artomyces pyxidatus) ging, de derde vondst in Friesland (foto 1).
Er was dus geen andere keuze dan de excursie naar deze paddenstoel te verplaatsen. De werkgroep kreeg enkele aanwijzingen, grafheuvel, een foto van het bruggetje over Jelsumer vaart, en een foto van een verweerde hertenzwam. Grafheuvel en bruggetje waren snel gevonden, maar we moesten het bruggetje niet over, dus moest worden teruggelopen tot de positie vanwaaruit de foto was genomen. En dat bleek het wandelpad te zijn. Al speurend werd al snel de hertenzwam gevonden, dus waren we blij warm te zijn. Na nog een tiental meters werd dan eindelijk de kroontjesknotszwam gevonden, goed voor een uur fotografievermaak (foto 2).
De kroontjesknotszwam bleek niet de enige liefhebber van het sterk verweerde populierenhout te zijn. Ook de grauwgroene hertezwam (Pluteus salicinus) had er zijn plek gevonden (foto 3). De grauwgroene hertenzwam is vooral erg populair bij slakken, maar gelukkig wordt zo nu en dan nog een een volgroeid, dan wel herkenbaar exemplaar gevonden. De grauwgroene hertenzwam is vrij algemeen in het Leeuwarder bos, en werd tijdens de excursie op verschillende plekken gevonden.
De talrijkste soort was dit keer de bleekgele bundelzwam (Pholiota gummosa), die in alle stadia werd gezien, vanaf het jonge beginstadium tot oude verweerde vruchtlichamen (foto 4). Deze bundelzwam groeit op dood hout, ook vaak op ondergronds hout. De verspreiding van deze soort is in Friesland erg opvallend, in die zin dat deze soort in en rond stedelijk gebied, met name Leeuwarden, een sterke concentratie laat zien.
Net als voor koraalzwammen geldt ook voor bekerzwammen, dat er relatief weinig soorten direct op dood hout voorkomen. De houtbekerzwammen zijn een klein groepje van nauw met elkaar verwante soorten, waarvan het onderscheid zo lastig is, dat er wordt verondersteld dat het slechts om één soort gaat. Naamgeving is dus erg afhankelijk van de gebruikte literatuur. De molmbekerzwam (Peziza micropus) is een soort die ook wordt onderscheiden op grond van het direct voorkomen op dode stammen, en dus zoals hier op een sterk vermolmde stam van een populier (foto 5).
De gewone melkkorstzwam (Gloiothele lactescens) is een algemene korstzwam, die in Friesland nog weinig gemeld is. Gerichte inventarisatie van het Leeuwarder bos toont aan, dat deze soort waarschijnlijk algemener in Friesland is dan de verspreiding nu laat zien. De soort is nu in alle drie kilometerhokken van het Leeuwarder bos gevonden. Op de verspreidingskaart is daarmee het Leeuwarder bos de toplocatie van deze soort in Friesland geworden.
Enkele waargenomen soorten...
| Statistiek | |
|---|---|
| Kilometerhok: | 182-581 |
| Aantal soorten: | 36 |
| Nieuw voor kilometerhok: | 6 |
| Nieuw voor Leeuwarder bos: | 2 |
